Co to jest MMR?
MMR – measles, mumps, rubella – czyli szczepienie przeciwko odrze, śwince, różyczce.
Byłam szczepiona jedną dawką przeciwko odrze (rocznik 1983), wykonałam badanie w kierunku odry i przeciwciała IgG są dodatnie. Czy powinnam otrzymać drugą dawkę szczepionki przeciwko odrze?
Rocznik 1983 w Polsce podlegał obowiązkowi podwójnego szczepienia, wedle danych w 94,90% populacja z tego rocznika otrzymała dwie dawki szczepionki, wówczas podawano szczepionkę monowalentną przeciwko odrze. Druga dawka szczepionki nie jest traktowana jako wzmocnienie po pierwszej dawce, ale raczej w celu wytworzenia przeciwciał u małej grupy pacjentów, którzy nie odpowiedzieli na pierwszą dawkę (około 2-5% populacji). Szczepienie przeciwko odrze wprowadzono w Polsce w roku 1975 dla dzieci w wieku 12 – 15 miesięcy, czyli podlegał mu rocznik 1974 i część 1973, ale należy zachować ostrożność, bo zawsze przy wprowadzaniu zmian do kalendarza pierwszy rocznik ma gorszą wyszczepialność.
Wg ACIP dorośli którzy nie mają dowodów na istnienie odporności (zdefiniowanej jako otrzymanie jednej dawki szczepionki przeciwko odrze [2 dawki w odstępie min. 4 tygodni dla populacji wysokiego ryzyka], laboratoryjne potwierdzenie odporności lub urodzeni przed 1957 rokiem) powinni otrzymać jedną dawkę szczepionki MMR. Ludzie z grup wysokiego ryzyka powinni otrzymać dwie dawki szczepionki – dotyczy to personelu medycznego, podróżników, studentów, ludzi eksponowanych na odrę w przypadku epidemii, szczepionych szczepionką z zabitym szczepem odry lub nieznanym typem wirusa pomiędzy 1963 a 1967 rokiem – dotyczy USA, w Polsce szczepiono od 1975 roku.
W Pani przypadku istnieje kilka wykładników tego, iż nie jest potrzebne podanie kolejnej dawki szczepionki przeciwko odrze – po pierwsze najpewniej były podane już dwie dawki, po drugie badanie w kierunku przeciwciał p/odrze jest dodatnie (brak przesłanek medycznych by wykonywać to badanie w Pani przypadku), po trzecie nie wiem o tym by należała Pani do grupy wysokiego ryzyka, która by wymagała dwóch dawek szczepionki przeciwko odrze. Natomiast można szczepić w przypadku niejednoznacznego wyniku badania w kierunku różyczki, lub chcemy się zabezpieczyć przeciwko śwince, roczniki 1991 (dziewczynki) były szczepione szczepionkę skojarzoną. W PSO 2018 istnieje także zapis, iż jak minęło 10 lat od ostatniej dawki można rozważyć podanie szczepionki.
Referencje:
1. Ask the Experts http://www.immunize.org/askexperts/experts_mmr.asp, dostęp w dniu 2018-11-05. We thank the Immunization Action Coalition.
2. McLean HQ Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2013 Jun 14;62(RR-04):1-34.
Czy należy wykonywać badanie w kierunku przeciwciał IgG przeciwko odrze?
To zależy u kogo. ACIP typowo zaleca wykonanie badania u osób z wywiadem przechorowania odry, w celu upewnienia się iż rozpoznanie kliniczne było prawidłowe. Osobom urodzonym przed 1957 ACIP nie zaleca się wykonywania badań ani szczepień, ponieważ wtedy choroba była na tyle powszechna, że większość populacji i tak ją musiała przejść. Brak jest danych dla populacji Polskiej który rocznik byłby odpowiedni, można przypuszczać iż pewnie połowa lat 60, ponieważ szczepienie było w Polsce później wprowadzone niż w USA. Badanie w kierunku przeciwciał IgG przeciwko odrze jest dowodem na posiadanie odporności, ale nie jest potrzebne by było wykonywane u osób które mają inne wykładniki posiadania odporności czyli u tych osób które były szczepione (1x u osoby która nie jest w grupie ryzyka, 2x u osoby z grup ryzyka – służba zdrowia, podróżnicy, studenci, lokalne epidemie). Nie ma potrzeby by miliony osób wykonywały badania w kierunku odry.
Od którego roku szczepiono dwoma dawkami przeciwko odrze w Polsce?
Ze względu na zachorowania wśród dzieci, które były szczepione jedną dawką przeciwko odrze w 1991 roku wprowadzono szczepienie przypominające przeciwko odrze dla 9 latków. Pierwszy rocznik który był objęty obowiązkiem to 1982. W 2004 roku wprowadzono 2-dawkowy schemat szczepień szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) w 13-14 miesiącu życia oraz 10 roku życia. Dodatkowo przypominającą szczepionkę MMR otrzymały dziewczęta w 11, 12 i 13 roku życia, które nie były szczepione przeciwko różyczce. Z tego też wynika iż wśród mężczyzn co kilka lat pojawiają się epidemie wyrównawcze różyczki.
Janaszek W. Wpływ szczepień ochronnych na sytuację epidemiologiczną w Polsce, Przegl Epidemiol, 1998;52(4): 413—425.
Przegląd Epidemiologiczny – Odra w Polsce (artykuły dla poszczególnych lat)
Dlaczego szczepimy dwoma dawkami?
Około 2-5 procent osób nie generuje odporności po podaniu jednej dawki szczepionki przeciwko odrze, z tego powodu podaje się dwie dawki szczepionki w odstępie minimum 4 tygodnie. Wedle kalendarza szczepień w Polsce druga dawka jest podawana w 10 roku życia, od 2019 będzie to przesunięte na 6 rok życia.
Kto powinien otrzymać dwie dawki szczepionki MMR?
- pracownicy służby zdrowia
- podróżnicy
- studenci
- osoby eksponowane na odrę z ogniska zakażenia
Komu zaleca się szczepienie MMR wg Programu Szczepień Ochronnych?
- osobom nieszczepionym przeciw ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE w ramach szczepień obowiązkowych należy podać dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni; u osób szczepionych przeciwko ODRZE lub RÓŻYCZCE szczepionkami monowalentnymi szczepienie należy traktować jako przypominające
- młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie) i młodym mężczyznom dla zapobiegania różyczce wrodzonej, szczególnie nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych lub jeżeli od szczepienia podstawowego minęło więcej niż 10 lat
Chorowałem na odrę, świnkę, różyczkę, czy szczepienie powinno być podane?
Przechorowanie nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepionka nie powinna być podana w okresie 4 tygodni od wyzdrowienia.
ACIP usunęło rozpoznanie kliniczne jako dowód na przechorowanie odry, świnki, różyczki. Ze względu na rzadkość występowania tej choroby rozpoznania kliniczne mogą być mylne.
Kiedy mogę zajść w ciążę po szczepieniu MMR?
Należy wykonać szczepionkę na 4 tygodnie przed planowaną ciążą.
Referencje
- Immunization Action Coalition – Ask the experts MMR – immunize.org
- Program Szczepień Ochronnych na 2018 rok – gis.gov.pl