1. Co to jest żółta gorączka?

Żółta gorączka jest poważną chorobą wywoływaną przez wirusa żółtej gorączki. Znajduje się w określonych rejonach Afryki i Ameryki Południowej.

Żółta gorączka jest przenoszona przez ukłucia zakażonego komara. Nie można się zarazić od innej osoby.

Osoby chorujące na żółtą gorączkę zwykle są hospitalizowane. Żółta gorączka może powodować:

  • gorączkę, objawy grypo-podobne
  • żółtaczkę (zażółcenie skóry i oczu)
  • krwawienie z różnych miejsc ciała
  • niewydolność wątroby, nerek, oddechową i innych narządów
  • śmierć (20 – 50% poważnych przypadków)

2. Jak można zapobiegać żółtej gorączce?

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może zapobiec wystąpieniu żółtej gorączki.

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może być podawana tylko w wyznaczonych punktach szczepień.

Po zaszczepieniu powinieneś otrzymać podbite i podpisane Międzynarodowe Świadectwo Szczepień – International Certificate of Vaccination or Prophylaxis (tzw. żółtą książeczkę). Aktualnie zgodnie z zaleceniami WHO szczepienie przeciwko żółtej gorączki wykonuje się raz w życiu, jedynie w szczególnych przypadkach powtarzane jest szczepienie.

Aby móc przekroczyć granicę w określonych krajach żółta książeczka jest obowiązkowa.Podróżnicy, którzy nie będą mieli dowodu na zaszczepienie mogą otrzymać szczepienie na granicy lub zostaną zatrzymani na 6 dni w celu upewnienia się iż nie są chorzy.

Przedyskutuj plan podróży z lekarzem lub pielęgniarką przed otrzymaniem szczepionki. Sprawdź czy kraj do którego się wybierasz wymaga szczepienia przeciwko żółtej gorączce np. na stronie CDC – www.cdc.gov/travel.

Inne metody zapobiegania

Inną metodą zapobiegania żółtej gorączce jest zapobieganie pokłuciom przez komary poprzez:

  • pozostawanie w dobrze osłoniętych lub klimatyzowanych pomieszczeniach,
  • ubranie które osłania większą część ciała,
  • używanie skutecznych repelentów, takich jak te które zawierają DEET.

3. Szczepionka przeciwko żółtej gorączce

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce jest szczepionką żywą z osłabionym wirusem (atenuowanym). Podawana jest w pojedynczym zastrzyku. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami WHO szczepionka jest podawana w większości przypadków raz w życiu.

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może być podana w tym samym czasie z większością innych szczepień.

Kto powinien zostać zaszczepiony przeciwko żółtej gorączce?

  • Osoby od 9 miesiąca życia do 59 roku życia, które podróżują lub żyją w rejonach zagrożenia żółtą gorączką, lub podróżują do krajów gdzie jest obowiązek szczepienia.
  • Personel laboratoryjny który może być eksponowany na wirusa żółtej gorączki lub wirusa w szczepionce.

Informacje dla podróżników można znaleźć na stronie CDC (cdc.gov/travel), Światowej Organizacji Zdrowia (www.who.int).

Nie powinno się oddawać krwi przez 14 dni po podaniu szczepionki, ze względu na ryzyko przeniesienia wirusa przez krew w tym okresie. W Polsce dyskwalifikuje się dawców na okres 4 tygodniu po podaniu szczepionki z atenuowanymi wirusami takimi jak wirus żółtej gorączki – https://krwiodawcy.org/dyskwalifikacje.

4. Kto nie powinien otrzymać szczepionki?

  • Każda osoba z ciężką (zagrażającą życiu) reakcją alergiczną na jakikolwiek składnik szczepionki, włączając w to jaja, białko kurze, żelatynę lub osoba która miała ciężką reakcję alergiczną na poprzednią dawkę szczepionki przeciwko żółtej gorączce nie powinna dostać szczepionki przeciwko żółtej gorączce. Powiedz swojemu lekarzowi jeżeli masz jakąkolwiek ciężką alergię.
  • Niemowlęta poniżej 6 miesiąca życia nie powinny być szczepione przeciwko żółtej gorączce.
  • Powiedz swojemu lekarzowi jeżeli:
    • Jesteś zakażony HIV/AIDS lub masz inną chorobę, która powoduje upośledzenie układu immunologicznego.
    • Twój układ immunologiczny jest osłabiony jako rezultat raka lub z innego powodu medycznego takiego jak przeszczep lub radioterapia lub leków (kortykosteroidy, chemioterapia, inne leki wpływające na układ immunologiczny).
    • Jeżeli Twoja grasica została usunięta lub masz chorobę taką jak miastenię gravis, zespół DiGeorge czy grasiczaka.

Twój lekarz pomoże Ci zdecydować czy możesz otrzymać szczepionkę.

  • Osoby powyżej 60 roku życia i starsze, które nie mogą uniknąć podróży do rejonów występowania żółtej gorączki powinny przedyskutować szczepienie z lekarzem. Mogą być one w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnych powikłań po szczepieniu.
  • Niemowlęta pomiędzy 6 a 8 miesiącem życia, kobiety w ciąży, kobiety karmiące powinny unikać podróży w rejony występowania żółtej gorączki, ewentualnie zalecamy odłożenie podróży. Jeżeli podróży nie da się uniknąć należy omówić szczepienie z lekarzem.

Jeżeli nie można podać szczepionki z przyczyn medycznych a jest wymagany dowód szczepienia w podróży, twój lekarz może napisać dokument, który zwalnia z obowiązku szczepienia jeżeli uzna iż ryzyko jest akceptowalnie niskie. Jeżeli planujesz używać dokumentu zwalniającego z obowiązku szczepienia powinieneś skontaktować się z ambasadą kraju docelowego po więcej informacji.

5. Jakie jest ryzyko związane ze szczepieniem przeciwko żółtej gorączce?

Szczepienie, jak każdy lek, może spowodować poważne komplikacje. Jednak ryzyko spowodowania poważnych powikłań przez szczepionkę takich jak śmierć jest ekstremalnie niskie.

Umiarkowane działania niepożądane

Szczepienie przeciwko żółtej gorączce wiązano z wystąpieniem gorączki i bólu, bolesnością, zaczerwienieniem lub obrzękiem w miejscu podania szczepionki.

Te problemy występują u 1 na 4 osoby. Zwykle zaczynają się szybko po podaniu szczepionki i mogą utrzymywać się do tygodnia.

Poważne działania niepożądane

  • Ciężka reakcja alergiczna na składnik szczepionki (około 1 osoba na 55 000).
  • Ciężka reakcja układu nerwowego (około 1 osoba na 125 000).
  • Zagrażające życiu zachorowanie z niewydolnością narządową (około 1 osoba na 250 000). Ponad połowa z tych osób umiera.

Nie raportowano dwóch ostatnich powikłań u osób, które otrzymały szczepienie przypominające.

6. Co jeżeli dojdzie do poważnych powikłań?

Czego powinienem szukać?

  • Zwróć uwagę na wszystko co cię niepokoi, objawy takie jak ciężka reakcja alergiczna, wysoka gorączka, zmiana zachowania, objawy grypo-podobne występują 1-30 dni po szczepieniu.

Do objawów ciężkiej reakcji alergicznej należy zaliczyć pokrzywkę, obrzęk twarzy i gardła, trudności z oddychaniem, szybkie bicie serca, zawroty głowy i osłabienie. Objawy te mogą pojawić się kilka minut do kilku godzin po podaniu szczepionki.

Co powinienem zrobić?

  • Jeżeli uważasz iż jest to ciężka reakcja alergiczna lub inny stan zagrażający życiu, który nie pozwala na czekanie zadzwoń po pogotowie 112 lub 999 lub zgłoś się do najbliższego szpitala. W innym przypadku zadzwoń do swojego lekarza.
  • Następnie reakcja ta powinna zostać zgłoszona do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel. + 4822 492 1301; faks: +4822 492 1309, email: ndl@urpl.gov.pl lub poprzez stronę internetową urpl.gov.pl | Zgłoś działanie niepożądane. Zgłoszenia może dokonać Twój lekarz, ale także pacjent może tego dokonać samodzielnie. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania szczepionki.

7. Gdzie mogę się dowiedzieć więcej?