Historia szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce w Polsce

Na podstawie historii zmian w Programie Szczepień Ochronnych (PSO) w Polsce dotyczących szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce, możemy wskazać, które roczniki objęto poszczególnymi schematami szczepień:

ℹ️ Roczniki (od 1974-1981) szczepione przeciwko odrze jedną dawką – wskazane uzupełnienie drugiej dawki:

• Roczniki 1974–1981
  Od 1975 roku dzieci w wieku 12–15 miesięcy otrzymywały jedną dawkę szczepionki przeciwko odrze.
  Oznacza to, że szczepione były dzieci urodzone w 1974 roku i później.
  Ze względu na zachorowania wśród dzieci szczepionych jedną dawką, w 1991 roku wprowadzono szczepienie przypominające przeciwko odrze dla dzieci w wieku 9 lat.
  U osób urodzonych w latach 1974–1981 zaleca się uzupełnienie drugiej dawki szczepionki MMR zgodnie z aktualnymi zaleceniami epidemiologicznymi.

✅ Roczniki (od 1983) szczepione przeciwko odrze dwiema dawkami:

• Roczniki 1983–1993
  Dzieci urodzone w 1983 roku miały 9 lat w 1992 roku i były w pierwszej grupie objętej przypominającą dawką szczepienia przeciwko odrze z wyszczepialnością powyżej 90%.
  Rocznik 1982 był szczepiony dwiema dawkami tylko częściowo.
  Czyli:
  • Roczniki 1983–1993 otrzymywały 2 dawki szczepionki przeciwko odrze, ale jeszcze nie MMR – obie dawki były najczęściej monowalentne (odra).

✅ Roczniki (od 1976) dziewczynek szczepionych przeciwko różyczce:

• Roczniki 1976 i młodsze
  Od 1989 roku wprowadzono szczepienie przeciwko różyczce dla dziewcząt w wieku 13 lat.
  Oznacza to, że szczepieniem objęto dziewczynki urodzone w 1976 roku i młodsze.
  Z tego też wynika, iż wśród mężczyzn co kilka lat pojawiają się epidemie wyrównawcze różyczki.

✅ Roczniki (od 1994) szczepione przeciwko śwince:

Od 2004 roku, wraz z wprowadzeniem szczepionki skojarzonej MMR (odra, świnka, różyczka), szczepienie przeciwko śwince stało się częścią obowiązkowego programu w dwóch dawkach: w 13–14 miesiącu życia oraz w 10. roku życia (obecnie w 6. roku życia).

Przed wprowadzeniem szczepionki MMR w 2004 roku, świnka nie była objęta rutynowym obowiązkowym szczepieniem. Jedynie w krótkim okresie w 2002 roku wprowadzono obowiązek szczepienia przeciwko śwince dzieci i młodzieży od 13 miesiąca życia do 19 lat, jednak program ten został wycofany po kilku miesiącach.

✅ Roczniki (od 1994) szczepione szczepionką MMR (odra, świnka, różyczka):

• Roczniki 2003 i młodsze oraz uzupełniająco 1994–2002
  Od 2004 roku wprowadzono obowiązkowe szczepienia MMR w 2 dawkach:
  • 1 dawka: 13–14 miesiąc życia
  • 2 dawka: 10. rok życia (dla roczników 1994 i młodszych jako dawka przypominająca)
    A dodatkowo dziewczynki, które nie otrzymały szczepienia przeciwko różyczce wcześniej, dostawały przypominającą dawkę MMR w 11–13 r.ż.
• Od 2019 roku druga dawka szczepionki MMR została przesunięta z 10. na 6. rok życia (dotyczy rocznika 2014).
• Oznacza to, że dopiero roczniki 1994 i młodsze mężczyzn były powszechnie szczepione przeciwko różyczce. Starsze roczniki mężczyzn, które nie otrzymały wcześniej szczepienia, są narażone na zachorowanie i mogą być źródłem epidemii wyrównawczych różyczki.

Podsumowanie (w uproszczeniu):

✅ Rocznikowy status szczepień przeciwko różyczce – kobiety i mężczyźni:

📚 Źródła informacji

Informacje przedstawione w artykule oparto na oficjalnych dokumentach oraz danych historycznych dotyczących Programu Szczepień Ochronnych w Polsce. W szczególności wykorzystano:

Opracowania naukowe dotyczące epidemiologii odry, różyczki i świnki w Polsce, w tym publikacje w czasopismach medycznych.

Program Szczepień Ochronnych (PSO) publikowany corocznie przez Głównego Inspektora Sanitarnego i Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH-PIB,

Wytyczne WHO i ECDC dotyczące szczepień MMR,

Materiały edukacyjne i raporty Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego,

Archiwalne dane Ministerstwa Zdrowia oraz komunikaty GIS (Główny Inspektorat Sanitarny),