Wzrost zachorowań na odrę o 983%
PZH (Polski Zakład Higieny) podał dane o liczbie przypadków odry za pierwsze dwa miesiące roku 2019 – 314, w porównaniu do analogicznego okresu 2018 – 29, co stanowi wzrost o 983%. Takiego wzrostu zachorowań nie było od wielu lat.
W ciągu ostatniego miesiąca widziałem lub miałem styczność z 4 przypadkami odry. W ostatnich 15 latach z dwoma – z czego jeden był u osoby, która przyjechała z Azji, a jeden u kolegi pracującego na SOR. Te przypadki, które teraz widziałem nie były z grup ryzyka.
Epidemia – wg ustawy: „wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących”.
Nawet jak nikt tego nie ogłosi prawda jest taka, że mamy epidemię odry w Polsce.
Odra w Polsce
W latach 50-60 notowano rocznie około 80-130 tysięcy przypadków, odry, umierało rocznie około 100-300 ludzi, głównie dzieci. W kolejnych latach mamy bezprecedensowy sukces w medycynie, spadła ilość zachorowań i zgonów. Ostatni zgon z powodu odry odnotowano w 1998 roku. Niestety przy nawrocie zachorowań i epidemii odry, po 20 latach tylko kwestią czasu jest kiedy będzie ponownie pierwszy zgon z powodu odry.
Historia szczepień przeciwko odrze w Polsce
W 1975 roku w Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienie przeciwko odrze dla dzieci w wieku 12-15 miesięcy (pierwszy był rocznik 1974). Obserwowano mimo takiego schematu epidemie odry, z tego powodu wprowadzono szczepienie dwoma dawkami w 1991 roku dla 9 latków, pierwszym rocznikiem który był objęty tym szczepieniem to 1982, w pierwszym roku szczepień objęto 50% populacji szczepieniem dwoma dawkami, w kolejnych było już powyżej 90%. W 2004 roku wprowadzono szczepienie MMR w 1 roku życia oraz 10 rok życia (chłopcy od rocznika 1995), dodatkowo szczepiono dziewczynki w wieku 11, 12, 13 lat, czyli od rocznika 1992. Od 2019 roku drugą dawkę szczepionki przesunięto na 6 rok życia, czyli po 5 urodzinach.
Obraz kliniczny
Odra jest poważną, wysoce zaraźliwą chorobą. Powoduje wysypkę, kaszel, katar, zadrażnienie oczu, gorączkę. Może prowadzić do infekcji ucha, zapalenia płuc, drgawek, uszkodzenia mózgu i śmierci.
Powikłania
Odra może powodować poważne komplikacje szczególnie u dzieci poniżej 5 roku życia. Nie można przewidzieć ciężkości objawów przed wystąpieniem choroby.
* 1 na 4 osoby z odrą wymaga hospitalizacji
* 1 na 1000 osób rozwija obrzęk mózgu, co może prowadzić do uszkodzenia mózgu
* 1 lub 2 osoby na 1000 umrze, nawet gdy ma zapewnioną najlepszą opiekę
Odra jest wysoce zaraźliwa
Szerzy się drogą kropelkową kiedy zarażony kaszle lub kicha. Osoba chora zarazi 9 na 10 osób nieuodpornionych osób ze swojego otoczenia. Można się zarazić przez przebywanie w pomieszczeniu w którym nawet dwie godziny wcześniej była osoba chora, która może być zakaźna i tego nie wiedzieć. Chory zakaża inne osoby już 4 dni przed pojawieniem się wysypki, kiedy nie ma charakterystycznych objawów.
Odra na świecie
Odra jest częstą chorobą w wielu rejonach świata w ostatnich latach jest epidemia odry w Europie a szczególnie na Ukrainie, Rumunii. Często występuje w Azji, Afryce. Co roku około 90 tysięcy ludzi, głównie dzieci umiera z powodu odry.
Skuteczna profilaktyka
Mamy dostępną bardzo skuteczną i bezpieczną szczepionkę przeciwko odrze. Można ją podawać od 1 roku życia.
W latach 50 ubiegłego wieku można było jedynie robić analizy zgonów, z których można wysunąć wniosek iż lepiej jest być bogatym niż biednym. Podejmowano różne próby zapobiegania odrze np. przetaczano osocze ozdrowieńców, podawano gamma-globuliny, wyciągi z łożyska wszystko z miernym efektem.
Referencje:
- PZH Meldunki epidemiologiczne pzh.gov.pl
- Janaszek W. Wpływ szczepień ochronnych na sytuację epidemiologiczną w Polsce, Przegl Epidemiol, 1998;52(4): 413—425. Dostęp 2019-02-02: przeglepidemiol.pzh.gov.pl
- Przegląd Epidemiologiczny – Odra w Polsce (artykuły dla poszczególnych lat) przeglepidemiol.pzh.gov.pl
- CDC Measles cdc.gov/measles
- ECDC Measles ecdc.europa.eu/en/measles