Szczepienia podstawowe. Każda osoba powinna rozważyć czy ma odporność czy też należy uzupełnić szczepienie z poniższej listy.
- p/ odrze, śwince, różyczce (MMR)
- p/tężcowi, błonicy, krztuścowi, polio (dTap-IPV)
- p/grypie
- p/ospie wietrznej
Odra dla roczników przed 1974, które nie chorowały lub służba zdrowia, podróżnicy roczniki przed 1982 rokiem
Osoby które nie były szczepione przeciwko odrze (urodzone przed 1974 rokiem), ale pewnie nie wcześniej niż w połowie lat ’60 (wcześniej odra była na tyle powszechna iż większość osób ją przechodziła). Osoby z wysokiej grupy ryzyka (personel medyczny, podróżnicy), które nie otrzymały dwóch dawek szczepionki przeciwko odrze (roczniki przed 1982) – więcej informacji w dziale o najczęstszych pytań o MMR. Oczywiście należy wykluczyć przeciwwskazania.
Krztusiec, tężec, błonica, polio
Zalecane jest szczepienie przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi, polio – w szczepionce łączonej – dTap-IPV co 10 lat. Nie zaleca się sprawdzania poziomu przeciwciał p/ krztuścowi, tylko podaje się szczepienie. Przeciwciała po szczepionce acelularnej (aP) utrzymują się przez okres 5-10 lat, przeciwciała po szczepionce pełnokomórkowej (P lub Pw) utrzymują się przez 10-20 lat, ale ta szczepionka obarczona jest wyższym ryzykiem powikłań. Szczepionki pełnokomórkowe nie są zarejestrowane dla dorosłych, są to szczepionki typowo podawane dzieciom, jednak ze względu na ryzyko powikłań powoli od nich odchodzimy na rzecz szczepień acelularnych.
Szczepienie w ciąży – krztusiec i grypa
Przy okazji każdej ciąży pomiędzy 28 a 36 tygodniem ciąży podajemy szczepionkę przeciwko krztuścowi, łączoną z tężcem i błonicą (w USA występuje pod nazwą Tdap, w Polsce dTap, bez komponentu polio). Podajemy pod koniec ciąży aby mama wytworzyła wysokie miano przeciwciał i przekazała je dziecku, potrzeba na to około 2 tygodnie. Szczepienie powinna wykonać nie tylko mama ale tez ojciec, niania, babcia, dziadek – osoby zajmujące się dzieckiem.
Przeciwko grypie szczepimy w każdym trymestrze ciąży, wtedy kiedy jest szczepionka, czyli we wrześniu, październiku. Szczepienie można przeprowadzić w każdym trymestrze ciąży, nawet pierwszym. Kobiety ciężarne mają wyższe ryzyko ciężkiego przebiegu grypy, wyższe ryzyko hospitalizacji i pobytu na Oddziale Intensywnej Terapii.
Grypa
Coroczne szczepienie przeciwko grypie.
Ospa wietrzna – gdy nie chorowałaś
Czy przechodziłaś (przechodziłeś) ospę wietrzną? Jeżeli tak, to nie należy nic więcej w tym aspekcie robić, jeżeli nie pamiętasz, mama, taka także nie pamiętają to wskazane jest oznaczenie poziomu przeciwciał – Ospa (VZV) IgG gdy wynik jest ujemny to wykonujemy szczepienie (2 dawki w odstępie 6 tygodni), nie można zachodzić w ciążę do 4 tyg po drugiej dawce. Około 30% osób dorosłych, które podają iż nie przechodziły ospy wietrznej ma jednak przeciwciała ochronne.
Szczepienia w specjalnych grupach wiekowych
WZW typu B, dla roczników przed 1986
p/wzw t. B dla roczników poniżej 1986, gdy nie były jeszcze szczepione. Zalecane jest wykonanie HBsAg aby wykluczyć chorobę. Osoba może nie wiedzieć, że jest zakażona. A jak nie było szczepienia przy urodzeniu mogło dojść do zakażenia przed szczepieniem drogą np. seksualną, lub przez krew. Wzw t. B na 100x większy potencjał zakaźny niż np. wirus HIV.
Pneumokoki – gdy masz więcej niż 50 lat
Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko chorób wywołanych przez pneumokoki. Po 50 roku życia można już szczepić przeciwko pneumokokom, natomiast powyżej 65 roku życia ryzyko jest wyższe nawet niż u małych dzieci.
Szczepienie przeciwko półpaścowi – powyżej 50 roku życia
W 2023 roku wprowadzono na rynek polski szczepionkę przeciwko półpaścowi. Dla dużej ilości ludzi jednak będzie istniała bariera finansowa – koszt 860 zł za jedną dawkę, a wykonuje się dwie dawki w odstępie 2 miesięcy.
Dodatkowe do rozważenia – wzw t. A, HPV, KZM, meningokoki
- p/wzw t. A – zalecane dla ludzi wyjeżdzających do Polski
- szczepienie przeciwko HPV – teraz zalecane dla mężczyzn i kobiet do 45 roku życia
- przy narażeniu na ukłucia przez kleszcze p/KZM (kleszczowemu zapaleniu mózgu)
- p/menigokokom jest możliwe szczepienie dorosłych ale głownie myślimy o dzieciach młodzieży i młodych dorosłych
Szczepienia przed wyjazdem w rejony tropikalne
Tutaj tylko sygnałowo o jakich szczepionkach myślimy przed wyjazdem, wszystko jest uzależnione od miejsca wyjazdu, charakteru wyjazdu, czasu kiedy będzie on realizowany.
- p/ żółtej gorączce
- p/ durowi brzusznemu
- p/ cholerze
- p/ wściekliźnie
- p/ japońskiemu zapaleniu mózgu
Referencje:
1. CDC https://cdc.gov/travel